Η ενδομητρίωση αφορά το 6-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Ανάλογα με την βαρύτητά της μπορεί να έχει επίδραση στην γονιμότητα της γυναίκας.
Υπολογίζεται ότι το 30-50% των γυναικών με υπογονιμότητα έχουν ενδομητρίωση. Η λαπαροσκόπηση βοηθά στην διάγνωση και αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης και βελτιώνει την γονιμότητα σε ορισμένες περιπτώσεις. Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης είναι διαφορετική και εξαρτάται από την βαρύτητα της νόσου και τις προτεραιότητες της κάθε γυναίκας.
Η ενδομητρίωση είναι «μια χρόνια νόσος στην οποία ιστός- παρόμοιος με αυτόν του ενδομητρίου που επενδύει το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας- βρίσκεται σε άλλες τοποθεσίες, όπως είναι οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες, οι ιερομητρικοί σύνδεσμοι, η ουροδόχος κύστη, το ορθό, οι ουρητήρες, τα νεφρά, στα νεύρα της πυέλου ή σε οποιοδήποτε άλλο όργανο του σώματος», προκαλώντας φλεγμονώδη αντίδραση με συμφύσεις και έντονο πόνο.
Πως προκαλεί η ενδομητρίωση υπογονιμότητα?
Σχεδόν το 40% των γυναικών με υπογονιμότητα έχουν ενδομητρίωση. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η φλεγμονή που προκαλεί η ενδομητρίωση έχει βλαπτική επίδραση στο σπέρμα, το ωάριο και εμποδίζει την μετακίνησή τους στις σάλπιγγες και στην μήτρα.
Το τοξικό περιβάλλον που δημιουργεί ίσως αλλοιώνει την ποιότητα των ωαρίων και εμποδίζει την εμφύτευση στην μήτρα του γονιμοποιημένου ωαρίου. Η ενδομητρίωση μπορεί να αλλάξει τις ανατομικές σχέσεις των έσω γεννητικών οργάνων με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και η ομαλή λειτουργία τους.
Αν η ωοθήκη περιβάλλεται από συμφύσεις το ωάριο που απελευθερώνει παγιδεύεται και δεν φτάνει στις σάλπιγγες να γονιμοποιηθεί.
Σε σοβαρότερες περιπτώσεις η ενδομητρίωση δημιουργεί συμφύσεις (ουλές) που μπορεί να αποκλείσουν τις δύο σάλπιγγες ώστε ωάριο και σπερματοζωάρια να μην επικοινωνούν.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης?
- Μια γυναίκα όταν πάσχει από ενδομητρίωση αισθάνεται:
- Πόνο τόσο πριν την περίοδο όσο και κατά την διάρκεια της περιόδου.
- Πόνο κατά την διάρκεια της άσκησης
- Ο κύκλος της περιόδου παρουσιάζει ανωμαλίες.
- Δυσκολεύεται να μείνει έγκυος.
Πως μπορώ να ξέρω εάν η ενδομητρίωση είναι η αιτίας της υπογονιμότητας?
Το συχνότερο σύμπτωμα των γυναικών που έχουν ενδομητρίωση είναι ο πόνος στην κοιλιά ιδιαίτερα στην περίοδο και στην επαφή. Πολλές γυναίκες όμως δεν έχουν κανένα σύμπτωμα και η υπογονιμότητα είναι το μόνο που αναφέρουν.
Το υπερηχογράφημα βοηθά στην διάγνωση μόνο εάν η ενδομητρίωση δημιουργεί κύστεις. Ονομάζονται ενδομητριώματα, αναπτύσσονται στην περιοχή των ωοθηκών, και περιέχουν αίμα που προέρχεται από τις εστίες της ενδομητρίωσης. Η λαπαροσκόπηση είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος να γίνει η διάγνωση της ενδομητρίωσης. Πρόκειται για μία ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδο. Μέσα από μικρές οπές που δημιουργούμε, έχουμε την δυνατότητα με την βοήθεια μιας ειδικής κάμερας να εντοπίσουμε οπτικά τις εστίες της ενδομητρίωσης, και με την εισαγωγή ειδικών εργαλείων να την αντιμετωπίσουμε.
Το στάδιο της ενδομητρίωσης έχει σχέση με την υπογονιμότητα. Γυναίκες με σοβαρού βαθμού ενδομητρίωση έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Οι πολλές ενδομητριωσικές εστίες, οι ουλές, οι συμφύσεις και οι βλάβη που προκαλείται στις ωοθήκες μερικές φορές, δυσκολεύουν την σύλληψη. Συχνά υπάρχει ανάγκη για ιατρική παρέμβαση και χρήση τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Μπορώ να συλλάβω χωρίς παρέμβαση αν έχω ενδομητρίωση?
Οι πιθανότητες σύλληψης με φυσικό τρόπο μειώνονται όσο μεγαλύτερο είναι το στάδιο της ενδομητρίωσης.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις η επίδραση της φλεγμονής, οι συμφύσεις και οι αλλαγές στην ανατομία των οργάνων επιδρούν σημαντικά στην γονιμότητα.
Ανάλογα με τις συνθήκες ίσως αν χρειαστεί να καταφύγετε σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για να επιτύχετε εγκυμοσύνη εάν έχετε ενδομητρίωση.
Αυτό εξαρτάται από:
- την σοβαρότητα της ενδομητρίωσης, την ηλικία του ζευγαριού, το χρονικό διάστημα της υπογονιμότητας, το εάν υπήρχε άλλη εγκυμοσύνη στο παρελθόν, το εάν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες υπεύθυνοι για την υπογονιμότητα π.χ. φραγμένες σάλπιγγες ή πρόβλημα στο σπέρμα.
Ποιες επιλογές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής υπάρχουν σε περίπτωση ενδομητρίωσης?
- Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας
- Ενδομήτρια σπερματέγχυση
- Ωοθηκική διέγερση με ενδομήτρια σπερματέγχυση
- Εξωσωματική γονιμοποίηση
Πως θεραπεύεται η ενδομητρίωση
Η θεραπεία της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι φαρμακευτική (ορμονική), χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο.
Η φαρμακευτική (ορμονική) θεραπεία αποσκοπεί στην καταστολή της λειτουργίας των ωοθηκών, την πτώση της παραγωγής των οιστρογόνων και την διακοπή της περιόδου για διάστημα 6 μηνών.
Η έλλειψη των οιστρογόνων προκαλεί ατροφία του ενδομητρίου και κατά συνέπεια και της ενδομητρίωσης. Η εγκυμοσύνη έχει επίσης ευεργετική επίδραση επί της νόσου αλλά η διάρκεια καταστολής της μετά τον τοκετό κυμαίνεται.
Υπάρχει διχογνωμία απόψεων όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της θεραπείας αυτής στα αρχικά στάδια της νόσου σε σχέση με την υπογονιμότητα. Η δική μας εμπειρία έδειξε ότι σε υπογόνιμες γυναίκες με ελαφριά ενδομητρίωση το ποσοστό εγκυμοσύνης ανέρχεται σε 50-75% εάν γίνει η σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση.
Σε περιπτώσεις προχωρημένων σταδίων της νόσου όπου υπάρχουν κύστεις ωοθηκών, συμφύσεις ή και απόφραξη σαλπίγγων, η φαρμακευτική θεραπεία συνδυάζεται με την χειρουργική θεραπεία.
Ενδομητρίωση και εγκυμοσύνη
Μπορεί η ενδομητρίωση να καθυστερεί την σύλληψη αλλά από την στιγμή που μείνετε έγκυος δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα! Η πορεία της εγκυμοσύνης δεν έχει καμία διαφορά από το να μην είχατε ενδομητρίωση ποτέ. Ο πόνος θα υποχωρήσει στην διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ίσως όμως επανέλθει μετά τον τοκετό όταν επανέλθει και η περίοδος.