Στις μέρες μας ο αριθμός των γυναικών που έρχονται αντιμέτωπες με την προοπτική της ατεκνίας είναι αυξανόμενος και τα αίτια είναι πολλαπλά. Η σύγχρονη γυναίκα διεκδικεί έναν πιο δυναμικό κοινωνικό ρόλο σε σχέση με το παρελθόν: σπουδάζει, κάνει καριέρα, επιδιώκει οικονομική ανεξαρτησία. Η προτεραιότητα στην επαγγελματική σταδιοδρομία την οδηγεί στο να περιορίσει στο ελάχιστο το χρόνο αναζήτησης συντρόφου και ανάπτυξης μιας ουσιαστικής σχέσης. Επομένως, η δημιουργία οικογένειας μετατίθεται χρονικά.
Η χρήση αντισύλληψης έχει και αυτή το δικό της μερίδιο ευθύνης. Καλλιεργεί, παρά την καινοτόμα δράση της, μια άλλη ψευδαίσθηση: ότι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο της γονιμότητάς μας. Όμως, τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι 1 στα 6 ζευγάρια βιώνουν δυσκολία σύλληψης. Μάλιστα το 40% των περιπτώσεων είναι γυναικείας αιτιολογίας. Εάν σε αυτά τα στατιστικά δεδομένα προσθέσουμε και τον παράγοντα της ηλικίας, τότε οι αριθμοί αυξάνονται ραγδαία, μια και η γυναικεία γονιμότητα είναι εξαιρετικά ευάλωτη στο χρόνο.
Τα νέα αυτά δεδομένα επηρεάζουν έντονα την προοπτική της μητρότητας. Στον αντίποδα, η επιστήμη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, στην οποία συχνά εναποτίθενται υπέρμετρες προσδοκίες, παραμένει αδύναμη στο να ξεπεράσει αποτελεσματικά τις διαταραχές που προκαλεί ο παράγοντας της ηλικίας στη λειτουργία του ωαρίου. Η αποτελεσματικότητα των κύκλων εξωσωματικής γονιμοποίησης μειώνεται ραγδαία μετά την ηλικία των 40 και σχεδόν μηδενίζεται μετά τα 45 έτη.
Πώς θα μπορέσει όμως, η γυναίκα του σήμερα να συνδυάσει τον νέο κοινωνικό της ρόλο με τον παραδοσιακό, αυτόν της μητρότητας; Στις μέρες μας η πρόληψη φαίνεται να είναι η μόνη λύση. Πρόληψη σημαίνει δημιουργία οικογένειας πριν τα 35 έτη. Στις περιπτώσεις που κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, τότε η κρυοσυντήρηση των ωαρίων σε ηλικίες υψηλής γονιμότητας (26 – 33 ετών) φαίνεται να προσφέρει μια ασφαλή επιλογή. Η σύγχρονη γυναίκα μπορεί πια να προγραμματίσει τη γονιμότητά της για το χρόνο που εκείνη επιθυμεί. Διατηρώντας τα ωάριά της με κρυοσυντήρηση, γνωρίζει ότι υπάρχει αποθηκευμένο γενετικό υλικό με δυνατότητα μελλοντικής αξιοποίησης.
Με τη νέα μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification) φαίνεται ότι η κρυοσυντήρηση των ωαρίων, άρα και η συντήρηση της γυναικείας γονιμότητας, είναι ένας εφικτός στόχος. Έρευνες έχουν δείξει ότι πάνω από το 95% των ωαρίων που κρυοσυντηρούνται με τη μέθοδο αυτή επιβιώνουν μετά την απόψυξη και μπορούν να μπουν σε διαδικασία γονιμοποίησης επιτυγχάνοντας ποσοστά αντίστοιχα των φρέσκων ωαρίων.
Σε ποιες κατηγορίες γυναικών απευθύνεται η μέθοδος της κρυοσυντήρησης των ωαρίων?
1. Σε περιπτώσεις ιατρικών προβλημάτων που πλήττουν την ωοθηκική λειτουργία, όπως χημειοθεραπεία, ενδομητρίωση, χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο να χάσουν τη γονιμότητά τους παροδικά ή και μόνιμα.
2. Όταν επαγγελματικές – οικονομικές συνθήκες και προσωπικοί λόγοι οδηγούν τη σύγχρονη γυναίκα σε αναβολή της δημιουργίας οικογένειας. Η δυνατότητα έγκαιρης κρυοσυντήρησης ωαρίων σε ηλικίες υψηλής γονιμότητας απαλλάσσει τη γυναίκα από την πίεση της ηλικίας.
3. Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης, ή η γυναίκα διαγιγνώσκεται με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Οι γυναίκες αυτές, έχουν συχνά μικρό απόθεμα ωαρίων στις ωοθήκες τους και αντιμετωπίζουν νωρίτερα διεργασίες μείωσης της γονιμότητάς τους. Αν αυτές οι γυναίκες κρυοσυντηρήσουν τα ωάριά τους έγκαιρα, η πρόωρη εμμηνόπαυση δεν θα επηρεάσει τη δυνατότητα να γίνουν μητέρες.
Πως γίνεται η διαδικασία?
Η κρυοσυντήρηση ωαρίων περιλαμβάνει τη λήψη ωαρίων, με την τεχνική της διακολπικής ωοληψίας είτε σε φυσικό κύκλο (χωρίς φάρμακα) είτε μετά από διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα με στόχο την πολλαπλή παραγωγή ωαρίων. Το στάδιο αυτό διαρκεί περίπου 10-12 ημέρες από την έναρξη της περιόδου. Στο τέλος της θεραπείας πραγματοποιείται η διαδικασία της ωοληψίας (συλλογής ωαρίων) υπό μέθη και η κρυοσυντήρησή τους με τη μέθοδο της υαλοποίησης. Η αποτελεσματικότητα της μεθόδου συσχετίζεται άμεσα τόσο με την ποσότητα όσο και με την ποιότητα των ωαρίων που συλλέγονται. Είναι γνωστό ότι και οι δυο σημαντικές αυτές παράμετροι επιβαρύνονται με την ηλικία. Η μέθοδος θεωρείται απόλυτα ασφαλής και ελεγχόμενη καθώς η πιθανότητα σοβαρών παρενεργειών από φάρμακα και επιπλοκών κατά την ωοληψία είναι μηδαμινή.
Το αποτέλεσμα
Όταν η γυναίκα επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τα ωάριά της, αυτά αποψύχονται και γονιμοποιούνται. Από ένα υγιές γονιμοποιημένο ωάριο θα δημιουργηθεί ένα έμβρυο, το οποία μπορεί στη συνέχεια να μεταφερθεί στη μήτρα της γυναίκας και να επιτευχθεί μια εγκυμοσύνη. Με τη μέθοδο αυτή, οι πιθανότητες επίτευξης εγκυμοσύνης είναι ανάλογες με την ηλικία των ωαρίων (ηλικία κατά τη φάση λήψης τους) και όχι με την ηλικία που έχει η γυναίκα τη στιγμή που θα πάρει την απόφαση για τεκνοποίηση. Τυχόν υπεράριθμα έμβρυα καλής ποιότητας που προκύπτουν από τη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορούν να κρυοσυντηρηθούν και να πραγματοποιηθεί η εμβρυομεταφορά σε μελλοντικό χρόνο.
Γυναίκα που αποφασίζει να αναβάλλει τη δημιουργία της οικογένειάς της για μετά τα 40 και προχωρά σε κρυοσυντήρηση των ωαρίων της μέχρι την ηλικία των 35 ετών, αυξάνει κατά 48% τη γονιμότητά της για τη στιγμή που θα θελήσει να τεκνοποιήσει, ενώ ταυτόχρονα έχει ήδη εξοικονομήσει το 27% των εξόδων που θα έκανε για θεραπείες γονιμότητας !
Χάρη σε αυτές τις εξελίξεις, η γυναίκα σήμερα μπορεί για πρώτη φορά να πάρει στα χέρια της και να ορίσει η ίδια την αναπαραγωγική της προοπτική. Η έγκαιρη αποθήκευση των ωαρίων της επιτρέπει να διαχειριστεί τη γονιμότητά της στο μέλλον και να πάρει όλες τις σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τη ζωή της, χωρίς την πίεση της ηλικίας.
Η σύγχρονη γυναίκα περισσότερο από ποτέ χρειάζεται την υποστήριξη τόσο της κοινωνίας όσο και της επιστήμης προκειμένου να συνεχίσει να ενεργεί κοινωνικά αλλά και να ικανοποιήσει την ανάγκη της για αναπαραγωγή. Οι γυναίκες που επιλέγουν να αποθηκεύσουν τα ωάριά τους, εξασφαλίζουν στο χρόνο, το δικαίωμά τους στη μητρότητα. Και αυτό, σ’ένα σύγχρονο, ιδιαίτερα απαιτητικό για τη γυναίκα περιβάλλον, προσφέρει μια νέα διέξοδο, μια επιπλέον δυνατότητα που είναι στα χέρια της προς αξιοποίηση.